<NASTĘPNY

KONKURS NA OPRACOWANIE KONCEPCJI ARCHITEKTONICZNO-URBANISTYCZNEJ REWITALIZACJI BUDYNKU STAREJ OCTOWNI WRAZ Z ROZBUDOWĄ NA POTRZEBY MUZEUM OKRĘGOWEGO W LESZNIE

POPRZEDNI>

OPIS KONCEPCJI
Projektowany obszar wraz z budynkiem Starej Octowni znajduje się w historycznej części Leszna, na działce otoczonej zabudową śródmiejską. Naszym założeniem jest włączenie budynku muzeum do drobnoskalowej, różnorodnej tkanki urbanistycznej, w jakiej się znajduje. Chcemy by budynek był częścią istniejącej tu od ponad wieku fabryki, ale także częścią lokalnej społeczności, która nie tylko chodzi do muzeum, ale przez nie przechodzi, nie tylko chodzi oglądać tu zbiory, ale też rozwiązywać lokalne problemy. Proponujemy, by projektowany budynek wraz z rewitalizacją Starej Octowni porządkował przestrzeń w najbliższej okolicy, a także stanowił istotny i unikatowy znak przestrzenny na mapie Leszna.
Zaprojektowana przez nas estetyka budynku nie wstydzi się tego, ze powstała w latach 20. XXI wieku, ale chcemy by wyrastała ona z miejsca, w którym powstała. Koncepcja opiera się na utworzeniu wewnętrznego, dostepnego dla lokalnej społeczności podwórka, na które można wejśc zarówno od strony ul Chrobrego, gdzie znajduje się główne wejście, jak i od strony Al. Jana Pawła II, głównej arterii komunikacyjnej. Bryła budynku jest rozdrobniona na tyle, na ile pozwalała na to projektowana funkcja, celem nawiązania do otaczających kamienic i zapewnienia im odpowiedniego nasłonecznienia: większe bryły są ukryte na podwórku, a od strony ulicy zostały zaprojektowane drobnoskalowe (choć wyraźne) elementy: nadwieszenie wejścia od ul. Chrobrego i nadbudowa ściany elewacyjnej od Al. Jana Pawła II, które ramują budynek Starej Octowni i podkreślają wejścia na podwórko/do muzeum. Oba elementy zaprojektowane są w porządku wysokości gzymsów, skosów mansard i materiale występującym w istniejącym budynku. Są to, widoczne z ulicy, symbole rozbudowy muzeum. Z tego powodu mają odmienną kolorystykę od ścian oraz inny materiał. Nadwieszenie głównego wejścia, które jest jednocześnie salą multimedialną, wykończone zostało m.in. ekranem LED, na którym wyświetlane będą nazwa i logo muzeum, a w okresie wystaw czasowych informacje o wystawach. Dopiero za pierwszym rzędem drobnych brył nadbudowują się kolejne piętra, tworząc estetykę bliską otaczającej zabudowy. Nowo projektowane elementy budynku porządkują jednocześnie pierzeję ulic Chrobrego i Al. Jana Pawła II.
Bryła budynku odpowiada więc tkance i estetyce najbliższej okolicy, ale projekt zakłada też osadzenie budynku w historii miejsca: zasadnicza bryła projektowanego budynku z funkcjami wystawienniczymi podniesiona została dopiero na kondygnację +1. Ten zabieg umożliwia utrzymanie wspólnego poziomu kondygnacji +1 zarówno w starym i nowym budynku, co ułatwia organizację wystaw, poruszanie się po budynku osób o ograniczeniach ruchowych i nie rozdziela istniejącej i nowo projektowanej przestrzeni, zachowując jednocześnie budynek Starej Octowni dla istotnych funkcji muzealnych, a nie jedynie jako „zaplecze” nowego budynku. Zabieg wyniesienia bryły budynku na słupach ma też znaczenie dla zachowania tożsamości miejsca:
1. Pozwala utworzyć dostępne publicznie podwórko, które może stanowić miejsce lokalnej atywności 2. Pozwala lokalizować zaplecze techniczne budynku w strefie, w której znajdował się niegdyś browar 3. Pozwala zlokalizować mały amfiteatr w miejscu nieistniejących wałów ziemnych otaczających Leszno
Muzeum nie kończy się na zabezpieczonych alarmem ścianach, potrzebuje strefy zaproszenia, niezobowiązującego kontaktu z odbiorcą. Lokalizacja muzeum w ścisłej zabudowie pierzejowej, bez placu przed budynkiem, pozbawia instytucję tej przed-przestrzeni, tego „ogródka restauracji”, w którym można „przeczytać menu”. Zaprojektowane wyniesienie budynku na kondygnację +1 pozwala wytworzyć tę – jakże ważną – przestrzeń. Jest to miejsce spotkania oferty muzeum z odwiedzającym w postaci możliwych wystaw plenerowych, amfiteatru, dostępnych przestrzeni relaksu i rekreacji, ale też ogródka kawiarnianego (stoliki zaprojektowane na podwórku i przy ul. Chrobrego) czy po prostu skrótu pieszego między ul. Chrobrego a przystankiem przy Al. Jana Pawła II. Myśląc o muzeum miejskim, w ten sposób zaprojektowano kondygnację parteru jako strefę spotkania i aktywizacji mieszkańców. Jest tu kawiarnia, która może działać i aktywizować podwórko, a jednocześnie zapraszać do muzeum nawet po godzinach otwarcia wystaw, jest tu sala edukacyjna, która otwiera się na podwórko, gdzie można zaproponować dzieciom zajęcia pod chmurką (nawet w czasie deszczu). Sala edukacyjna może być też wykorzystywana na wieczorne prelekcje lub spotkania lokalnej społeczności w sprawach dla niej ważnych. W zależności od organizacji: można się do niej dostać albo przez hall główny albo bezpośrednio z podwórka. Wszystkie te zabiegi dążą do rozmycia, rozciągnięcia granicy między ekspozycją/budynkiem muzeum a przechodniem, do wytworzenia „porowatego” budynku o kolejnych warstwach przepuszczalności, który może być wykorzystywany na różne sposoby i o różnych porach. Jednocześnie w sposób klarowny została wyznaczona granica między tymi strefami a lokalizacją i bezpieczeństwem zbiorów. Także po to, by budynek mógł żyć po godzinach zwiedzania. Na piętra, gdzie znajdują się przestrzenie wystawowe prowadzą zwiedzających schody i winda dostępne i nadzorowane z hallu.

ZAŁOŻENIA FUNKCJONALNO-UŻYTKOWE
Strefy funkcjonalne zagospodarowania terenu:
1. strefa głównego wejścia – od spokojnej ul. Chrobrego (droga z centrum miasta) z głębokim nadwieszeniem w postaci sali multimedialnej i ekranami LED-owymi z nazwą instytucji/komunikatami na ścianach. W tej strefie znajduje się główne wejście do budynku przez przestrzeń wiatrołapu/kawiarni-sklepu oraz stoliki kawiarniane od strony ul. Chrobrego.
W tym miejscu, po godzinach zwiedzania, zakłada się wjazd pracowników na parking oraz wjazd aut technicznych/dostawczych.
2. strefa podwórka – częściowo zadaszona strefa z zielenią/miejscem zabaw i rekreacji, zewnętrznym zapleczem sali edukacyjnej, mini-amfiteatrem i miejscem wystaw plenerowych. Tutaj także znajdują się stoliki kawiarniane i skrót między ul. Chrobrego a Al. Jana Pawła II.
3. strefa zapleczowa i parkingowa – na końcu działki, osłonięta przez część techniczną budynku, zlokalizowano tu miejsca postojowe, wjazd do śluzy dostaw i garaż.
4. strefa wejścia pracowników – wejścia dla pracowników znajdują się w podwórku od strony Al. Jana Pawła II (komunikacja miejska), gdzie zlokalizowano też parking rowerowy dla pracowników i gości.
Strefy funkcjonalne budynku:
KONDYGNACJA 0
1. strefa spotkania i aktywności lokalnej
1a. strefa wejścia – po wejściu do budynku zwiedzający widzi przed sobą kawiarnię ze sklepikiem i schody wraz z przebiciami w stropie do części wystawowej. Schody są ozdobą wejścia – rzeźbą w strefie wejścia/kawiarni, intrygującą i zachęcającą do zwiedzania.
1b. strefa hallu – po wejściu do hallu zwiedzający widzi recepcję, szatnię, salę edukacyjną oraz schody i windę do części wystawowej (dopiero w tym miejscu pod nadzorem recepcji i ochrony zwiedzający może przejść do strefy wystaw). Do strefy hallu przylega sala edukacyjna (z możliwością wejścia z zewnątrz), zaplecza sanitarne, szatnie i pomieszczenia ochrony. Ze strefy hallu łatwo dostać się też do biblioteki, w przypadku, gdyby miała ona kiedyś być udostępniana na zewnątrz. W strefie hallu pozostawiono istniejące słupy nośne.
2. strefa administracyjna – w budynku Starej Octowni, od strony Al. Jana Pawła II ulokowano niezależne wejście do strefy biurowej, na którą prowadzą zabytkowe schody. Schody ewakuacyjne zlokalizowano poza istniejącym budynkiem.. W strefie biurowej pozostawiono istniejące słupy nośne.
3. strefa biblioteki – do działu bibliotecznego możliwe jest wejście od wewnętrznej części biurowej, jak i od strony głównego hallu – wydzielone dodatkowymi drzwiami, co pozwoli na kontrolę wchodzących osób. Czytelnia jest przestronna, wysoka na dwie kondygnacje, z odrestaurowanym i wyeksponowanym napisem firmowym. Z kondygnacji +1, na której zlokalizowana jest część biurowa możliwy jest widok na bibliotekę. Do magazynu biblioteki możliwy jest dostęp zarówno z ogólnego korytarza, jak i od strony archiwum. W tym pomieszczeniu proponuje się zasłonięcie okien od strony wewnętrznej celem ograniczenia padania światła naturalnego.
4. strefa edukacyjna -sala edukacyjna zaprojektowana jako miejsce spotkań lokalnej aktywności oraz organizacji wykładów lub warsztatów dla dzieci. Dostęp z hallu oraz od strony dziedzińca, pozwala na używanie sali bez względu na godziny otwarcia muzeum.
5. strefa techniczna – w oddzielnej części budynku, dział z pomieszczeniami technicznymi, garażem i strefą dostaw. Znajduje się tu także wejście do sal strefy konserwacji i digitalizacji.
KONDYGNACJA +1
2. strefa administracyjna – strefa znajdująca się w większości w istniejącym budynku, strefa z biurami, zapleczem sanitarnym i pomieszczeniem socjalnym, które znajduje się w głębi strefy i posiada ścianę przeszkloną, otwartą nad czytelnią znajdującą się piętro niżej. Fragment korytarza jest także posiada widok na przestrzeń czytelni i oddzielony jest od niej jedynie barierką. W pobliżu działu administracyjnego znajduje się strefa wystaw, do której można dostać się poprzez dwa oddzielne wyjścia.
4. strefa wystaw – strefa znajdująca się w nowo projektowanym budynku i na piętrze budynku Starej Octowni. Na pierwszym piętrze nowego budynku znajduje się dział poświęcony dziejom Leszna do 1795r., tradycje mieszczańskie, dzieje Leszna do 1939r., a także strefa rzemiosła artystycznego i malarstwa rodzajowego oraz sala multimedialna. W budynku Starej Octowni umiejscowiono wystawy czasowe (najbliżej wejścia). Projektuje się rozbiórkę stropu nad salą wystaw czasowych, dzięki czemu powstanie wysoka, bardzo atrakcyjna przestrzeń z zachowanymi słupami, możliwa do różnorodnego wykorzystania. Warto zwrócić uwagę, że strefa konserwacji i digitalizacji, sala wystaw czasowych i sala multimedialna znajduje się w najbliższej odległości, co pozwala myśleć o nich jako strefie konferencji naukowych. Cała strefa posiada sale wysokości co najmniej 4,5m, z wyjątkiem sali multimedialnej i sali wystaw czasowych, które mają co najmniej 5m wysokości.
Ze strefą powiązane są hall i komunikacja – miejsca doświetlone przez okna od dziedzińca oraz zaplecza sanitarne.
6. strefa konserwacji i digitalizacji – strefa, w której zlokalizowano pracownie konserwacji i digitalizacji, , w bezpośredniej bliskości strefy dostaw na parterze i stref wystawowych na kondygnacji +1 i +2. Szerokie korytarze oraz duża winda towarowa zapewniają ułatwione przemieszczanie obiektów ekspozycyjnych w budynku..
KONDYGNACJA +2
2. strefa administracyjna – strefa znajdująca się w większości w istniejącym budynku, strefa z biurami dyrektora, wicedyrektora i sekretariatem. Z sekretariatu prowadzą wejścia do pokojów dyrektorów. Oba pokoje mają też dostęp do sali konferencyjnej w wieży Starej Octowni. Pokoje sekretariatu i dyrektorów spełniają warunki zawarte w Warunkach Technicznych dot. przesłaniania, dzięki oknom lukarnowym (w sekretariacie jest ono nowo projektowane), a nasłonecznienie zapewniają im okna dachowe. Z sekretariatu i pokoju dyrektora zaprojektowano także widok na salę wystawową, dzięki przeszklonej ścianie.
4. strefa wystaw – strefa znajdująca się w nowo projektowanym, znajdują się tu sale poświęcone malarstwu oraz sale Etno-eko z bezpośrednim wyjściem na tarasy dachowe z widokiem na miasto. Cała strefa posiada sale wysokości co najmniej 5m.
Ze strefą powiązane są hall i komunikacja – miejsca doświetlone przez okna od dziedzińca oraz zaplecza sanitarne

KONCEPCJA ROZWIĄZAŃ MUZEALNYCH I EKSPOZYCYJNYCH
Strefa wystawowa muzeum rozłożona jest na dwóch piętrach w nowo projektowanym budynku i na kondygnacji +1 w budynku Starej Octowni w następujący sposób:
1. kondygnacja +1 nowy budynek: sale poświęcone dziejom Leszna, rzemiosłu artystycznemu (wys. 4,5m) oraz sala multimedialna (wys. 5m)
2. kondygnacja +1 Stara Octownia: wystawy czasowe (wys. ponad 5m)
3. kondygnacja +2 nowy budynek: sale poświęcone malarstwu oraz sale Etno-eko z bezpośrednim wyjściem na tarasy dachowe (wys. 5m)
Projektuje się powyższe strefy wystawowe jako jednoprzestrzenne, w które wchodzi się od razu z komunikacji pionowej, by po wejściu do strefy wystaw wszystko mogło być już ekspozycją. Przestrzenie są niepodzielone ścianami w celu zapewniania elastyczności ekspozycji (elastyczności podziału przestrzeni), jednak są wielowątkowe, z miejscami, gdzie łatwiej organizować ekspozycje chronologicznie opowiadające o pewnym zagadnieniu oraz dzielić zbiory na grupy i wątki (zagadnienie ważniejsze w muzeum miejskim niż w muzeum sztuki). Dodatkowo drobne fragmenty ścian sal uciekają koncepcji „białego pudełka” na eksponaty: pojawiają się szczególne ściany: pochyłe fragmenty w których planuje się umieszczanie szczególnych eksponatów jak np. epitafium, lub specjalne zaaranżowanie przestrzeni jak np. poddasze mieszczańskiej kamienicy. Szczególne ściany i wielowątkowość otwartej przestrzeni pozwala też bardziej racjonalnie kształtować akustykę sal wystawienniczych pod względem rozchodzenia się pogłosu.
Z jednoprzestrzennej kubatury przestrzeni wystawowych na kondygnacji +1 wydzielono salę multimedialną jako sale na multimedialną część wystaw wymagających np. zaciemnienia ub konferencje oraz salę wystaw czasowych w Starej Octowni, jako salę oddzielną od podstawowej ekspozycji. W przypadku tego pomieszczenia, architektura budynku będzie znacznym elementem wystawy (faktura ścian, kształt otwartej więźby dachowej). Jednocześnie wielkość sali (wys. ok. 5,6m) pozostawia ogromne i zróżnicowane możliwości aranżacyjne, dając elastyczność w planowaniu wystaw czasowych.

ROZWIĄZANIA MATERIAŁOWE
Nowo projektowany budynek posiada konstrukcję żelbetową szkieletowo-ścianową. Fundowanie na płycie fundamentowej W8 opartej o kolumny betonowe (wzmocnienie gruntu). Większość ścian zewnętrznych 3-warstwowych z detalem ażurowych/pełnych ścian ceglanych. Pozostałe ściany dwuwarstwowe wykończone tynkiem szlachetnym w kolorze cegły. Izolacja ścian z wełny mineralnej, dachów z EPS, izolacja fundamentów i podłóg na gruncie z XPS, izolacja podłóg nadwieszonych z wełny mineralnej dach zielony ekstensywny, pozostałe dachy pokryte EPDM, z wyjątkiem dachów pokrytych blachą miedzianą (wejście główne i wejście od Al. Jana Pawła II). Podwieszenia zadaszenia w podwórku z płyt miedzianych. Ściany strukturalne wejścia, sali edukacyjnej i komunikacji w strefach wystaw – strukturalne, o konstrukcji z hartowanego szkła/aluminiowej. Elewacje sali multimedialnej pokryte ekranem LED, przed nim żyletki miedziane.
Zakłada się izolacyjność i szczelność ścian nowo projektowanego budynku na poziomie budynku pasywnego.
Fundamenty budynku istniejącego wzmocnione i zaizolowane termicznie i p.wodnie, podłoga wykonana od nowa, izolowana XPS. Ściany doizolowane od wnętrza bloczkami perlitowymi w miejscach, w których jest to możliwe pod względem konserwatorskim, więźba dachowa wymieniona w miejscach, w których jest to konieczne, zaizolowana wełną mineralną.

ROZWIĄZANIA TECHNICZNE, TECHNOLOGICZNE, PROEKOLOGICZNE ITP.
Oszczędność energii:
Projektowany budynek posiada przegrody zewnętrzne o izolacyjności zakładanej dla budynków pasywnych, zakłada się instalacje wentylacji z rekuperacją o wysokiej sprawności. Budynek istniejący zostanie uszczelniony, a poszczególne elementy strukturalne zostaną zaizolowane tak jak w budynku pasywnym: więźba dachowa i podłoga lub doziolowane zgodnie ze sztuką konserwatorską: ściany bloczkami perlitowymi. W nim także projektuje się niezależny system wentylacji z rekuperacją.
Projektuje się wentylację strefową w celu ograniczenia zużycia energii i strat ciepła. Planuje się strefy: strefa hallu, strefa wystaw czasowych, pozostała część budynku Starej Octowni, strefa techniczna i warsztatów konserwatorskich, strefa wystaw nowego budynku.
W związku z wysokością pomieszczeń i zastosowanych źródeł ciepła, planuje się wykonanie ogrzewania podłogowego. Zakłada się także instalacje zmniejszające zużycie wody w toaletach oraz energii elektrycznej na cele oświetlenia (oświetlenie strefowe, fotokomórki, oświetlenie LED).
Elementem, który także zmniejsza zużycie energii na cele grzewcze jest odpowiedni dobór wysokości pomieszczeń. W projektowanej części na kondygnacji 0 o wysokości 3,65m ulokowano pomieszczenia techniczne, hall i inne pomieszczenia niewymagające wysokości 5m na wyższych kondygnacjach, natomiast zaprojektowano komunikację w obniżonych częściach budynku. Odpowiednie rozłożenie pomieszczeń zmniejsza zapotrzebowanie na energię cieplną budynku.
Pozyskiwanie energii:
Planuje się wykonanie instalacji paneli fotowoltaicznych na dachu o mocy niezbędnej do obsługi budynku i instalacji C.W.U i C.O. Pozyskiwanie energii do C.O. i C.W.U. planuje się za pomocą paneli słonecznych, pompy ciepła z gruntowym wymiennikiem ciepła, w okresach tego wymagających wspomaganych kotłem gazowym.
Projektowany budynek planuje się wykonać w standardzie budynku energooszczędnego, jednak ze względu na niewielkie możliwości pozyskiwania biernych źródeł energii (minimalna liczba okien, niewielka ilość sprzętu/ludzi produkujących ciepło) nie zakłada się możliwości osiągnięcia standardu pasywnego.
Zrównoważony rozwój:
W ramach projektu planuje się montaż zadaszonego parkingu rowerowego w celu promowania zrównoważonego transportu. Aby zmniejszyć miejską wyspę ciepła oraz zwiększyć chłonnoć terenów dla wody deszczowej zakłada się przeznaczenie maksymalnej możliwej powierzchni terenu na zieleń wraz z nasadzeniami drzew i krzewów, wprowadzenie dachów i tarasów zielonych, zbiorników na wodę deszczową używanych do podlewania zieleni, a także wykonanie ścieżek pieszych i miejsc postojowych jako przepuszczalnych dla wody (ścieżki szutrowe i szutrowe stabilizowane żywicami, miejsca postojowe wykonane z eko-kraty). Zakłada się także wykorzystanie wody deszczowej do spłukiwania toalet.
Dostępność:
Budynek zaprojektowano jako dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Na każdej kondygnacji zapewniona została toaleta dla niepełnosprawnych. Na pierwszym piętrze poziom posadzki jest taki sam zarówno dla nowego, jak i starego budynku. Odpowiednio szerokie korytarze ułatwiają komunikację. Budynek wyposażono w dwie windy osobowe i jedną towarową. Elastyczne rozwiązania przestrzenne pozwalają na późniejsze projektowanie wnętrz uwzględniając potrzeby osób niepełnosprawnych.